Nagroda Živa

Nagroda Živa to prestiżowe wyróżnienie przyznawane za doskonałość słowiańskim muzeom, pomnikom dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego oraz instytucjom działającym na rzecz zachowania słowiańskiej spuścizny na całym świecie. Stanowi wyróżnienie dla wybranego obiektu, promuje i nagradza innowacyjne projekty, praktyki i eksperymenty w sektorze muzealnym, uwzględniając przy tym unikalny kulturowy i geograficzny kontekst narodów słowiańskich w Europie.

Liczba słowiańskich muzeów, zabytków kultury i przyrody, które wywierają wpływ na społeczeństwo na poziomie lokalnym i krajowym, jest imponująca i stale rośnie. To godne podziwu, ale te doświadczenia należy również dzielić, przeżywać i doceniać. Nagroda Živa ma na celu promowanie ochrony, zachowania, edukacji i informowania o zbiorach muzealnych oraz o zabytkach przyrody i kultury – ich różnorodności, treściach i roli społecznej. Działa jako platforma wymiany i promocji w krajach słowiańskich oraz w szerszym kontekście europejskim, podkreślając ich twórcze i innowacyjne podejście, otwartość i dostępność dla publiczności, ich wpływ na społeczeństwo oraz wkład w rozwój zasad i idei muzealnych.

Państwa członkowskie Forum Kultur Słowiańskich wyznaczają sędziów ze swojego kraju. W jury zasiada również trzech lub czterech ekspertów z Europejskiej Akademii Muzealnej, a łącznie zespół sędziowski liczy 13 lub 14 członków. Członkowie jury pochodzą z różnych środowisk – są to dyrektorzy muzeów, eksperci ds. zarządzania kulturą, kuratorzy, pracownicy muzeów zajmujący się kontaktami z publicznością oraz specjaliści od marketingu.

  • Ekaterina Djoumalieva (Bolgaria) – Director of the Cultural Heritage, Museums and Visual Arts Directorate at Ministry of Culture of Bulgaria
  • Pavel Douša (Czech Republic) – Deputy Director General of the National Agriculture Museum Prague
  • Olha Honchar (Ukraine) – Director of the Territory of Terror Memorial Museum of Totalitarian Regimes in Lviv
  • Dirk Houtgraaf (Netherlands) – Strategic Marketing Advisor at the Cultural Heritage Agency of the Netherlands, Ministry of Education, Culture and Science
  • Neda Knežević (Serbia) – Director of the Museum of Yugoslavia
  • Lidija Nikočević (Croatia) – Senior Curator at the Ethnographic Museum of Istria
  • Andreja Rihter (Slovenia) – Director of the Forum of Slavic Cultures
  • Dobrila Vlahović (Montenegro) – Director General of the Directorate for Cultural Heritage, Ministry of Culture and Media of Montenegro
  • Eleftheria Vlachou (Greece) – Deputy Director and Head of Projects, Development, and Networking at the Cultural Foundation of the National Bank
  • Branislav Panis (Slovak Republic) – Curator at the Slovak National Museum, Museum of History at Bratislava Castle
  • Karolina Nina Zdravič (Slovenia) – Museum Councillor
  • Sarita Vujković (Bosnia and Hercegovina) – Director of the Museum of Contemporary Art of the Republic of Srpska
  • Robert Zydel (Poland) – Director of the E. Wedel Chocolate Factory
  • Rene Capovin (Italy) – Director of the Museum of Industry and Labour of Brescia
  • Massimo Negri (Italy) – Director of the European Museum Academy (EMA)
  • Maja Chankulovska Mihajlovska (North Macedonia) – Senior Curator at National Institution National Gallery Skopje

The member countries of the Forum of Slavic Cultures appoint judges from each participating nation. Additionally, the European Academy of Museums contributes three to four experts from its own network. In total, the judging panel comprises 13 to 14 members, representing diverse professional backgrounds, including museum directors, cultural management consultants, curators, public relations specialists, and marketing experts in the museum sector.

Ekaterina Djoumalieva, Bulgaria
Director of the Directorate for Cultural Heritage, Museums, and Visual Arts, Ministry of Culture of Bulgaria

Dr. Pavel Douša, Czech Republic
Deputy Director General, National Agriculture Museum, Prague

Olha Honchar, Ukraine
Director, Memorial Museum of Totalitarian Regimes “Territory of Terror”

Dirk Houtgraaf, Netherlands
Strategic Marketing Consultant, Cultural Heritage Agency of the Netherlands (Ministry of Education, Culture and Science)

Neda Knežević, MA,  Serbia
Director, Museum of Yugoslavia, Belgrade

Dr. Lidija Nikočević, Croatia
Senior curator

Gordan Nikolov, MSc, North Macedonia
Curator advisor, Museum of the Republic of North Macedonia

Dr. Andreja Rihter,  Slovenia
Director, Forum of Slavic Cultures

Dobrila Vlahović, MSc, Montenegro
Director-General of the Directorate for Cultural Heritage, Ministry of Culture and Media of Montenegro

Elia Vlachou, DEA, Greece
Deputy Director, Head of Projects, Development & Networking Cultural Foundation of the National Bank

Branislav Panis, Slovak Republic
Museum Curator
The Slovak National Museum, Museum of History at Bratislava Castle

Karolina Nina Zdravič, MA, Slovenia
Museum Councilor

Dr. Sarita Vujković, Bosnia and Herzegovina
Director, Museum of Contemporary Art of the Republic of Srpska

Robert Zydel, Poland
Director of Chocolate Factory E. Wedel

O nagrody dla najlepszego słowiańskiego muzeum oraz pomnika przyrody i kultury mogą ubiegać się kandydaci z następujących krajów: Białoruś, Bośnia i Hercegowina, Bułgaria, Czechy, Czarnogóra, Chorwacja, Macedonia Północna, Polska, Serbia, Słowacja, Słowenia i Ukraina. Zgłoszenie jest bezpłatne.

Do nagrody za wybitne osiągnięcia w temacie ochrony słowiańskiego dziedzictwa kulturowego mogą aplikować wszyscy uczestnicy, bez ograniczeń geograficznych. Zgłoszenie udziału jest bezpłatne.

Do nagrody dla Najlepszego Słowiańskiego Muzeum mogą zgłaszać się muzea wszelkiego rodzaju i wielkości – muzea historyczne, wojenne, historii współczesnej, przyrodnicze, technologiczne, sztuki, przemysłowe i naukowe oraz ośrodki interpretacyjne. Aplikować mogą również muzea i galerie etnograficzne, architektoniczne, designu, literackie, muzyczne i uniwersyteckie. Muzea mogą być lokalne, regionalne, krajowe, miejskie lub prywatne. Nie ma znaczenia, czy istnieją od dawna, czy dopiero powstały.

Zgłoszenia o tytuł najlepszego słowiańskiego zabytku przyjmujemy również od różnych obiektów dziedzictwa kulturowego, takich jak historyczne budynki, pomniki i kompleksy zabytkowe, dzieła architektoniczne, stanowiska archeologiczne oraz muzealne rezerwaty kulturowe i przyrodnicze. Mogą się również zgłaszać zrewitalizowane i zrekonstruowane obiekty przemysłowe oraz tereny, które zyskały muzealną lub kulturalną funkcję. Zgłosić można także dzieła będące połączeniem natury i działalności człowieka, takie jak ogrody i parki, o ile posiadają wyjątkową wartość historyczną, artystyczną, naukową, etnologiczną lub antropologiczną.

O Nagrodę Živa za wybitne osiągnięcia w temacie ochrony słowiańskiego dziedzictwa kulturowego na świecie mogą ubiegać się różne słowiańskie muzea, domy pamięci i przestrzenie kulturalne za granicą, w diasporze lub na terenach przygranicznych państw członkowskich Forum Kultur Słowiańskich. Zgłaszać się mogą również słowiańskie stowarzyszenia, domy narodowe, instytucje i wspólnoty na całym świecie, które poprzez wydarzenia, działalność, artefakty, tradycje i publikacje kultywują pamięć zbiorową oraz ukazują różne aspekty słowiańskiej tożsamości kulturowej. Szczególnie wspierane są zgłoszenia, które podkreślają wysiłki na rzecz ochrony słowiańskiego dziedzictwa za granicą oraz więzi z krajami pochodzenia.

Proces selekcji rozpoczyna się od opublikowania międzynarodowego przetargu. Zgłoszenia oraz promocja odbywają się przy wsparciu międzynarodowego jury. Pierwsza połowa roku jest poświęcona ocenie zgłoszeń i podejmowaniu decyzji o przyznaniu nagród. Po złożeniu kompletnych aplikacji jurorzy odwiedzają uczestniczące muzea, a następnie spotykają się, analizują raporty, wymieniają się fachowymi opiniami i wybierają laureatów nagród oraz wyróżnień. Następnie organizowana jest ceremonia wręczenia nagród i towarzyszące jej wydarzenia, które z czasem przekształciły się w spotkanie ekspertów, stanowiące okazję do wymiany doświadczeń. Cykl nagrody Živa kończy się we wrześniu uroczystą galą wręczenia nagród oraz trzydniowym spotkaniem specjalistów.

Unikalną artystyczną rzeźbę stworzyła Ljubica Ratkajec Kočica, słoweńska artystka plastyczna oraz projektantka szkła i ceramiki z miejscowości Rogaška Slatina. Jej prace odnosiły sukcesy na wystawach indywidualnych i zbiorowych, zdobywając liczne krajowe i międzynarodowe nagrody. Znaczną część jej twórczości stanowi przedstawienie kobiecej formy, którą ukazuje poprzez stylizowaną głowę i prostą sylwetkę, uzupełnioną pomysłowo dobranymi symbolami i elementami artystycznymi.

Akończone przetargi

Živa award 2025

Termin składania wniosków: 31. 03. 2025

The Forum of Slavic Cultures (FSK) is pleased to announce the opening of applications for the Živa Awards 2025, a prestigious recognition...

Registration Now Open for Živa 2025 in Trebinje

Termin składania wniosków: 30. 09. 2025

Registration is now open for the ŽIVA conference and awards ceremony. The Forum of Slavic Cultures is pleased to announce that this...

Za kreatywność
2024

Publikacje

Ziva 2024
Ziva 2023
Ziva 2022
Ziva 2020
Ziva 2019
Ziva 2018
Ziva 2017
Ziva 2016
Ziva 2015
Ziva 2014
Podkreślając zarówno specyfikę, jak i wspólne wartości świata słowiańskiego – jego historię, tradycje i dziedzictwo – Nagroda Živa stanowi dowód uznania dla wspólnych korzeni oraz różnorodnych wyzwań historycznych, z jakimi mierzyły się poszczególne kraje. To jednak nie tylko wyróżnienie – Nagroda Živa jest także ważną międzynarodową platformą kulturalną, która sprzyja dialogowi, komunikacji i budowaniu sieci współpracy między specjalistami muzealnymi. Jej celem jest wymiana doświadczeń, angażowanie publiczności w działania muzealne oraz wspieranie innowacyjności, kreatywności i współpracy w sektorze kultury.